به گزارش سرویس صداو سیمای «آرتنا»،برنامه این هفته "سینمامعیار" رادیو گفت و گو با موضوع نقد و بررسی فیلم «ساعت 5 عصر» با حضور پوریا ذوالفقاری (روزنامهنگار و منتقد سینما)، حمید لازمی (منتقد سینما) و با اجرای امیرعباس صباغ برگزار شد.
در ابتدا ذوالفقاری درباره اتفاقات امروز سینما در خصوص جنس فیلمهای کمدی در سینما اظهار داشت: تعداد زیادی از شاهکارهای تاریخ سینما با شرط سنی اکران شدند و این اصل که همه فیلمها را اعضای خانواده با هم ببینند صحیح نیست. فیلمساز ما خیلی نمیتواند پیشبینی کند که اگر فیلم خود را بسازد چه اتفاقی میافتد و آیا نمایش داده میشود یا خیر، پس سراغ جنس شوخیهای دمدستی و تکراری و بیخطر میرود و طنز را کنار میگذارد و سراغ نوعی هجو میرود.
چرا مسئولین نگران نیستند که فیلمها در سوپرمارکت فروخته میشوند؟
وی ادامه داد: نوعی سرگشتگی عمومی در سینمای ایران وجود دارد که چه فیلمی بسازیم و این سرگشتگی شامل مدیرانمان هم میشود. مسئولین حواسشان هست که فیلمها در سوپرمارکت فروخته میشوند و چه شوخیهایی در آنها مطرح میشود؟ چرا نگران نمیشوند؟
ذوالفقاری در خصوص عدم اکران فیلمهای بد نیز خاطرنشان کرد: هر گرایشی بخواهد برای نظر خودش ضمانت اجرایی عملی قائل باشد یعنی بگوید چون معتقدم بد است انتهای مطلب را به این برسانیم که چرا اکران شد و چرا ساخته شد، اینجا از حوزه گفتگوی فرهنگی خارج میشوید و وارد یک عمل علیه محصول فرهنگی میشوید. این دیدگاه که فیلمی بد است و نباید اکران شود باعث میشود درگیر یک دروغ شویم و هیچوقت فیلم نقد نشود.
ساعت 5 عصر نقد اجتماعی تلطیف شدهای دارد
لازمی در پاسخ به این سؤال که: «فیلم ساعت 5 عصر و مهران مدیری پیرو مکتبی هست یا خیر؟ و آیا سینمای خاصی را دنبال میکند؟» اظهار داشت: سکانس بازجویی جهان داستان فیلم را فشرده نشان میدهد یعنی هجو چیزهای جدی است و نقد اجتماعی هم که میکند نقد تلطیف شدهای است اما نباید تفاسیر فرامتنی برای فیلم قائل شویم و آن یک فیلم کمدی است.
ذوالفقاری نیز دیدگاه خود را در این رابطه بیان کرد و گفت: با یک فیلم اورجینال روبرو هستیم به شرطی که به اورجینال، خیلی بار مثبت ندهیم. مهران مدیری با تفکر و نگاه طنز آیتمی دارد برنامه میسازد چون خاستگاه او طنز آیتمی است و این کار را بلد است.
وی در نقد این اثر اضافه کرد: به نظرم مدیری از یک جایی تصورش را از کار بزرگ شکل داد و احساس کرد کار بزرگ کار پرجمعیتی است و تلقیاش از بزرگی، شلوغیست. او الان در سینما آمده و مشکلش این است که در آیتم خط داستانی باریک دارد و سکانس به سکانس بامزه است و با همین تلقی به سینما آمده و اشتباه میکند.
کاراکتر آزاده صمدی اساساً ریاکشن ندارد و گویا یک ربات است
ذوالفقاری درباره کاراکترهای فیلم به صحبت پرداخت و گفت: در سینما باید دغدغه شخصیت را برای مخاطب ملموس کنید، در این فیلم با کاراکتری مواجهیم که وکیل دادگستری است و در طول فیلم هرجا مشکل دارد راحت کارت میکشد و خانهای لوکس دارد و اگر قسط آخر وامش را ندهد خانهاش را از دستش درمیآورند، چرا ما باید درگیر این دغدغه شویم؟ یا کاراکتر آزاده صمدی که اساساً ریاکشن ندارد و گویا یک ربات است که به او برنامه داده باشند. ضمن اینکه فیلم تأکید دارد برای همه چیز دلیل هم بیاورد و با وجود این همه شلوغی و ظاهر فیلم که سینمایی است انبوهی مدیوم شات و کلوزآپ است و این یکی از عادتهای هست که مدیری با خودش از تلویزیون آورده است.
مدیری جای اینکه روی شخصیتپردازی تلاش کند روی شلوغی تلاش کرده است
لازمی نیز در ادامه صحبت وی اضافه کرد: مدیری با این اثر تلاش کرده که از تلویزیون جدا شود و مدیوم سینما را رعایت کند، هرچند شخصیتپردازی سیامک انصاری کامل نیست و مدیری بیشتر از اینکه روی شخصیتپردازی تلاش کند روی شلوغی تلاش کرده تا از این طریق خود را نشان دهد و بگوید سینما یعنی مدیریت خیل عظیمی از آدمها و از چیزهای دیگر غافل شده است.
فیلم انتظار ایجاد میکند ولی جوابی به انتظار ایجاد شده نمیدهد
ذوالفقاری در بیان نقاط ضعف فیلم بیان داشت: فیلم انتظار ایجاد میکند ولی جواب نمیدهد و در سینما باید به انتظاری که ایجاد میکنید یک پاسخ به همان اندازه بدهید، مدیری خیلی مفتون ایده دوخطی شده است. فیلم یک جاهایی میخواهد کمدی دیوانهوار باشد، یک جاهایی میخواهد دلیل بدهد و یک جاهایی اینقدر میخواهد شخصیتپردازی کند که شخصیت دچار تضاد میشود.
سوژه فیلم میتوانست جسورانه باشد اما خصوصیات صداوسیمایی غلبه کرده است
لازمی در خصوص سوژه فیلم گفت: سوژهای که در این فیلم استفاده شده میتوانست جسورانه باشد و استفادههای بهینهای از آن شود و انتقادهای قویتری در فیلم داشته باشد اما یک جورهایی خصوصیات صداوسیمایی مدیری در آن غلبه کرده و به همین خاطر به هدف نخورده است، مدیری در فیلمنامه اولیه تصورات بزرگی داشته و میخواسته حرفهای بزرگی بزند اما در عمل از آن کاسته است.
ذوالفقاری در صحبتهای پایانی خود خاطرنشان کرد: مهران مدیری و کارگردانانی که تلویزیون بودند با توجه به شکل میزان سنی که در فیلمهای کمدی تلویزیون میطلبد ساده است آن عادت وقتی وارد سینما میشود یا باید کامل کنار گذاشته شود و به تکنیک مجهز شوند یا شکل فیلمهای ملودرام طنز کمدی رمانتیک را پی بگیرند که خیلی احساس نشود که میخواهد فیل هوا کند.
لازمی نیز در پایان صحبتهای خود گفت: مهران مدیری 20 سال در تلویزیون بوده است و باید دید در کار بعدی چه میکند.
برنامه رادیویی سینمامعیار ، با اجرای امیرعباس صباغ و تهیهکنندگی و سردبیری محمدجواد طالبی است که سعی دارد ضمن پرداختن به مسائل اساسی سینمای ایران سطح آگاهی مخاطب از فیلمهای روی پرده را بالا ببرد.